موسسه اطلاعات مرغداری - پرورش مرغ بومی به اشتغال روستاییان کمک می‌کند

پرورش مرغ بومی به اشتغال روستاییان کمک می‌کند

عضو هیئت علمی دانشگاه زابل گفت: پرورش مرغ بومی و تولیدات آن در اشتغالزایی روستاییان منطقه سیستان موثر بوده و واحد تولیدی کوچکی را به وجود می‌آورد که نیاز به تکنولوژی خاصی ندارد.

محمود قزاق امروز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در زاهدان اظهار داشت: پرورش طیور بومی در ایران سابقه طولانی داشته و هر خانواده ایرانی با نگهداری و پرورش تعداد مرغ و خروس و سایر ماکیان بومی علاوه بر تامین گوشت و تخم‌مرغ مورد نیاز خانواده خود، مازاد آن را به فروش رسانده و کمک اقتصادی برای خانوار روستائی بوده است.

وی افزود: این روند طی سال‌های متمادی ادامه یافت تا اینکه با ورود مرغان اصلاح نژاد شده خارجی در سال 1333 و بروز بیماری‌های ناشناخته نظیر نیوکاسل، تلفات سنگینی بر جمعیت طیور بومی وارد شد و توجه نکردن به مرغداری به روش سنتی موجب شد جمعیت مرغان بومی در این سال‌ها کاهش قابل ملاحظه‌ای پیدا کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه زابل بیان کرد: مرغ خزک نیز یکی از مرغ‌های بومی منطقه سیستان است که دارای جثه کوچکی بوده و به علت کوتاه‌بودن پاهای آن به این نام خوانده می‌شود.

وی افزود: تاکنون با شرایط سنتی پرورش داده شده ولی دارای نقاط قوتی از قبیل مقاومت در مقابل بیماری‌ها، بالابودن تعداد تخم در هر دوره تخم‌گذاری و قدرت حیات بالا با وجود انجام ندادن واکسیناسیون است.

قزاق اضافه کرد: هیچ اطلاعات علمی در مورد این گونه بومی به ثبت نرسیده بود که دانشگاه زابل با تاسیس پژوهشکده دام‌های خاص و انجام کار علمی و تحقیقاتی روی این گونه طیور، قابلیت‌ها و استعدادهای این گونه بومی را به مردم معرفی کرد.

مرغ بومی خزک در برابر شرایط نامساعد زیستی و بیماری‌ها مقاومت دارد

وی در ادامه ضمن تشریح دلایل اهمیت پرورش مرغ بومی، حفظ ذخایر پرارزش ژنتیکی مرغ‌های بومی، ‌بهبود تغذیه روستاییان، ایجاد اشتغال و بهبود در آمد آنان را از دلایل اهمیت پرورش این گونه بومی عنوان کرد و گفت: مرغ خزک دارای استعداد تخم‌گذاری بالقوه‌ای است که در صورت انجام اصلاح نژاد می‌تواند افزایش تولید قابل چشمگیری داشته باشد.

عضو هئیت علمی دانشگاه زابل ادامه داد: مرغ بومی خزک در برابر شرایط نامساعد زیستی و بیماری‌ها مقاومت بیشتری دارد.

وی افزود: تولیدات طیور بومی به عنوان محصول ارگانیک (که بدون استفاده از دارو پرورش یافته‌اند) در میان مصرف کنندگان مقبولیت بیشتری دارد.

قزاق اضافه کرد: گوشت مرغ و تخم‌مرغ بومی دارای ارزش غذایی زیادی بوده و تأمین کننده پروتئین حیوانی روستاییان است.

وی بیان داشت: تهیه محل و جایگاه برای پرورش مرغ، برای روستاییان بسیار آسان‌تر از فراهم کردن محل و جایگاه برای پرورش دیگر حیوانات اهلی است.

عضو هئیت علمی دانشگاه زابل ادامه داد: در شرایط زندگی عشایری که اغلب یخچال وجود ندارد، نگهداری تخم مرغ بسیار ساده‌تر از سایر منابع پروتئینی است، (تخم مرغ‌های بی‌نطفه، در درجه حرارت معتدل، کیفیت خود را به مدت 10 تا 14 روز حفظ می‌کنند).

وی گفت: نگهداری و پرورش مرغ‌های بومی به دلیل نیاز نداشتن به امکانات و تجهیزاتی که در پرورش مرغ‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند و نیز داشتن مقاومت بیشتر و سازگاری با اقلیم بومی، آسان‌تر است.

قزاق خاطرنشان کرد: خانوارهای روستایی فاقد زمین نیز توانایی نگهداری از چند قطعه مرغ را با حداقل امکانات دارند.

وی گفت: پرورش مرغ بومی و تولیدات آن، واحد تولیدی کوچکی را به وجود می‌آورد که نیاز به تکنولوژی خاصی ندارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه زابل اضافه کرد: با تاسیس پژوهشکده دام‌های خاص دانشگاه زابل در سال هزار و 385 تحقیق بر روی مرغ خزک شروع شد.

وی بیان کرد: در شروع طرح بیش از 30 قطعه از این نمونه مرغ از سطح روستاهای منطقه سیستان جمع‌آوری و در پژوهشکده دام‌های خاص دانشگاه زابل، با ثبت اطلاعات روزانه بر روی این گونه از قبیل ثبت تعداد تخم روزانه هر مرغ، میزان مصرفی غذای روزانه، درصد نطفه‌داری و درصد جوجه درآوری، کار تکثیر و اصلاح این گونه آغاز شد.

سه هزار و 500 قطعه از مرغ بومی خزک سیستان تکثیر شده است

قزاق تصریح کرد: تا‌کنون بالغ بر سه‌هزار و 500 قطعه از مرغ بومی خزک سیستان تکثیر و اطلاعات و مقالات علمی از طرف اساتید و دانشجویان در این راستا ثبت شده است.

وی گفت: دانشگاه زابل علاوه بر نگهداری، حفظ و اصلاح‌نژاد این گونه، کار تکثیر آن را نیز بر عهده دارد که در این راستا قراردادهایی با اداره عشایر شهرستان زابل، اداره کل کمیته امداد(ره) و سازمان جهاد کشاورزی استان منعقد شده تا بتوان در بین روستائیان زیرحمایت این ارگان‌ها این گونه را از طریق بنگاه‌های زودبازده توزیع تا به نوعی اشتغالزایی هم برای آنها فراهم شود.

عضو هئیت علمی دانشگاه زابل ادامه داد: این‌گونه علاوه براینکه تخم‌گذار است، در مقابل بیماری‌ها نیز مقاوم بوده و با کم‌ترین هزینه در بین روستاییان قابل پرورش است.

پژوهشکده دام‌های خاص از انقراض گونه‌های بومی جلوگیری می‌کند

وی اضافه کرد: جمع‌آوری گونه‌های بومی منطقه و جلوگیری از انقراض گونه‌های بومی، از اهداف پژوهشکده دام‌های خاص است.

قزاق، تعیین خصوصیات نژادی مرغ خزک، تعیین صفات کیفی تخم مرغ در مرغ خزک، بررسی چند شکلی ژن پرولاکتین مرغان بومی در منطقه زابل، بررسی تنوع ژنتیکی در مرغان دشتیاری و خزک، بررسی کمپلکس اصلی سازگاری بافتی در جمعیت مرغان خزک و یک سویه تجاری، مطالعه تنوع ژنتیکی مرغان بومی زابل با استفاده از نشانگرهای ریز ماهواره‌ای و مطالعه آلودگی سالمونلایی تخم‌مرغ‌های محلی زابل را از جمله طرح‌های تحقیقاتی انجام شده در پژوهشکده دام‌های خاص دانشگاه زابل عنوان کرد.

وی در ادامه از رئیس دانشگاه زابل به سبب ایجاد دو رشته تغذیه دام و اصلاح نژاد در مقطع دکتری قدردانی کرد و گفت: این دو رشته در روند تحقیقات و پژوهش در زمینه دام‌های بومی کمک بسیاری به محققان بومی می‌کند.