موسسه اطلاعات مرغداری - عنوان: مديريت سالنهاي بزرگ پرورش مرغ گوشتي

مهندس رامین سلامت دوست نوبر مهندس آرش جوانمرد :

در ابتدای بنیانگذاری صنعت پرورش مرغ گوشتی وجود یك گله پرورشی با ظرفیت چند صد قطعه همواره علاوه بر نگرانیهای خاص خود، بسیاری از محدودیتها را نیز بدنبال خود داشت.

مقدمه:
در ابتدای بنیانگذاری صنعت پرورش مرغ گوشتی وجود یك گله پرورشی با ظرفیت چند صد قطعه همواره علاوه بر نگرانیهای خاص خود، بسیاری از محدودیتها را نیز بدنبال خود داشت. امروزه با بهبود استراتژیهای مدیریتی وجود تجهیزات پیشرفته، ‌انجام برنامه واكسیناسیون و تجویز داروهای مناسب امكان نگهداری و پرورش تعداد زیادی از جوجه های گوشتی را در یك فضای محدود امكان پذیر شده است و اخیراً‌ نیز بخاطر پاره ای از مسائل اقتصادی پرورش طیور صنعتی فارمها نگهداری در ظرفیت هایی بزرگتر با میانگین تقریبی 300000 - 150000 قطعه پیش می رود. از مزایای احداث سالنهای پرورشی با ظرفیت بالا می توان به كاهش هزینه های ثابت و سر شكن شدن هزینه های كارگری و استفاده بهینه از نیروی انسانی اشاره نمود. از سوی دیگر میزان سود حاصله از این سالنها قطعاً‌ بیشتر خواهد بود. ولی با این وجود اگر چه احداث سالنهای با ظرفیت بالا دارای مزایای اقتصادی انكار ناپذیری است ولی مسائل موجود در روی دیگر سكه نباید نادیده گرفته شود چرا كه این سالنها نیز مسائلی از قبیل مشكلات مرتبط به هزینه های كارگری، احتمال ابتلا به بیماریهای شایع در مرغداریها، افزایش هزینه در نتیجه استفاده از تجهیزات و نیاز زیاد به سرمایه اولیه از جمله مشكلات این نوع سالنهای پرورشی می باشند.
امروزه شركتهای پرورش مرغ گوشتی از این مسائل حاد آگاه هستند به این خاطر بجای یك سالن بسیار بزرگ با ظرفیت بالا از سالناهی كوچك در كنار هم به تعداد شش سالن و یا كمتر استفاده می گردد. بسیاری از مزارع پرورش مرغ گوشتی نیز با اعمال مدیریت مناسب و نیز استفاده از تجهیزات پیشرفته تا حدودی بر این مشكلات فائق آمده اند. این مقاله نیز سعی بر این دارد كه در یك نگرش اجمالی بعضی از جنبه های مدیریتی پرورش مرغ گوشتی را در سالنهای بزرگ توضیح دهد.
1- هزینه های كارگری:
بكارگیری كارگر یكی از از عمده ترین مسائل موجود مرتبط با مزارع بزرگ پرورش جوجه های گوشتی می باشند. امروزه با توجه به استفاده از تكنولوژی مدرن و تجهیزات خودكار امكان پرورش و نگهداری بیش از 20000 قطعه جوجه گوشتی در طی یكسال در یك سالن نه چندان بزرگ را فراهم آورده است، این در حالی است كه یك كارگر بطور متوسط با روزی 8 ساعت كار، سالانه قادر به مراقبت از 16000 قطعه جوجه گوشتی می باشد. در پرورش جوجه های گوشتی همواره باید بسیاری از تجهیزات موجود در سالن و نیز وضعیت داخل سالن بطور مداوم سركشی گردد بعنوان مثال این سركشی های بصورت مرتب از اوایل صبح شروع و تا اواخر شب ادامه دارد بنابر این روز های تعطیل در سالنهای بزرگ پرورش معنی و مفهومی ندارد و به همین خاطر بكار گیری گارگران ماهر و وظیفه شناس تحت این شرایط با سختی صورت می پذیرد. از طرفی پرداخت هزینه های مورد نیاز برای آموزش كارگران ضروری می باشد و اساس این نیاز باعث گردیده كه شركت های تجاری پرورش دهنده طیور همواره پس از بكارگیری اولیه كارگران آنها را جهت كسب مهارتهای لازم به سمینارهای آموزشی اعزام نمایند و یا حداقل از وسایل كمك آموزشی مناسب برای كارگران فارم استفاده كنند در بعضی از موارد متصدی یا مسئول مدیریت مزارع پرورش كارگران تحت استخدام خود را با سهیم نمودن در درصدی از سود فارم تشویق نموده و در چنین شرایطی رضایت شغلی و وجدان كاری و بازده تولید به شدت افزایش می یابد و كارگرانی به شخصه در ارائه هر نوع راهكاری جهت بهبود مدیریت مزرعه احساس مسئولیت كرده و قبول می كنند كه كار سخت در طی دوره پرورش درآمد بیشتری را نصیب آنها خواهد كرد.
وضعیت بهداشتی جوجه های گوشتی:
نژادهای مختلف جوجه های گوشتی از لحاظ استاندارهای بهداشتی و مسائل مرتبط با سیستم ایمنی خود دارای پروفیل خاص خود می باشند و به همین جهت جوجه هایهر نژاد خاص عكس العملهای متفاوتی را به یك برنامه واكسیناسیون یكسان و نیز شیوع بیماریها را خواهند داشت براین اساس شركتهای تجارتی پرورش جوجه های گوشتی همواره در یك سالن از جوجه های گوشتی یك نژاد خاص را استفاده می كنند در مزارع بزرگ با ظرفیت بالا گاهاً مجبورند بطور مختلط چندین نوع نژاد گوشتی را در یك سالن پرورش دهند در چنین حالتی برنامه مدیریتی صیحیح اجتناب ناپذیر است در چنین مواردی درصورت شیوع بیماری مهار و درمان همواره مشكلات خاص خود را خواهد داشت از مهمترین برنامه های مدیریتی در این مزارع ممنوعیت ورود افراد متفرقه و عدم بازدیدهای غیر ضروری تمهیدات لازم در مورد ورود پرندگان وحشی.حیوانات دست آموز و جوندگان باید صورت پذیرد.ورودی و خروجی فارم باید گودال ضدعفونی داشته و همیشه ماده ضد عفونی كننده تازه تهیه گردد. همچنین جهت پیشگیری از شیوع بیماریهای رایج محوطه بیرون سالن مكررا با مواد ضد عفونی كننده مختلف ضد عفونی گردد. از دیگر مسائل مهم به حداقل رساندن اختلاف سن در گله های طیور است بهر صورت با رعایت همچون مسائل بهداشتی و مدیریتی علاوه بر كاهش تلفات, امكان بروز بیماریه به حداقل خود خواهد رسید.
تغذیه جوجه های گوشتی:
تغذیه جوجه های گوشتی بخصوص در هفته اول پرورش دارای اهمیت بسیار زیاد است امروزه با اینكه دانخوریهای اتو ماتیك رواج یافته است ولی در هفته های اول كارگران مجبورند روزانه در چندین نوبت دانخوریهای مخصوص جوجه های سنین پایین را تمیز و پر نمایند امروزه همه پرورش دهندگان جوجه های گوشتی با استفاده از دانخوریهای اتوماتیك علاوه بر سهولت كار و كاهش پرت غذای, هزینه استفاده از كارگر نیز كاهش می یابد.
آب پرندگان:
تعداد مناسب كارگر و فعلیت در ساعات زمانبندی شده جوجه ها را قادر می سازد تا به آب با كیفیت مطلوب دست یابند اگر چه در آبخوریهای اتوماتیك نیاز به استفاد از نیروهای كارگر نیست ولی بخاطر باز و بسته كردن آب و یا تنظیم ارتفاع آبخوری برنامه های مدیریتی خاص را می طلبد چرا كه ارتفاع آبخوری از مهمترین عواملی است كه در هفته بسته به قد و رشد جوجه ها باید تنظیم گردد. فشار اب در درون لوله ها نیز باید مد نظر باشد تا آب مدت زیادی در داخل لوله ها راكد نماند. در مزارع بزرگ پرورش طیور با تعبیه دستگاه water metrso مقدار آب مصرفی در بین ساعات مختلف را نشان می دهد. مصرف غیر عادی آب قطعاً در شناسائی بیماریها و یا مسائل مربوط به مدیریت و شرایط محیطی كمك زیادی را خواهد نمود همچنین سیستم هشدار دهنده به ابخوریهای اتوماتیك وصل می باشد و هرگونه تغییر در فشار آب را به اطلاع كارگران می رساند.
پیشگیری از استهلاك:
هر چند دستگاههای اتوماتیك بدون صرف هزینه هنگفت كارگری قادرند تعداد خدمات مناسبی را به جوجه های موجود درسالن ارائه نمایند ولی در صورت اختلال در كار این دستگاهه پرورش دهندگان با مشكلات جدی روبرو خواهد شد. به این خاطر سالنهای بزرگ پرورش كه دارای تجهیزات زیادی هستند لازم است كه مرتباً دستگاهها را بازدید و سرویس نمود. بعنوان مثال بازرسی تسمه های هواكشها و تمیز نمودن گرد و غبار جمع شده در اطراف آنها نباید فراموش شود.
مدیریت بستر:
كود حاصل از پرورش طیور در مزارع بزرگ پرورشی از مسائل اصلی می باشد بعنوان مثال در یك مزرعه دارای شش سالن و هر سالن با ظرفیت 20000 قطعه سالانه تقریباً 180 تن كود تولید می گردد كه بطور متوسط 6-32 تن از این كود را می توان به ازای 4047 متر مربع جهت افزایش حاصلخیزی استفاده نمود همیشه محل نگهداری و ذخیره بستر باید دارای حداكثر فاصله از سالن پرورشی باشد.
تلفات:
بروز تلفات از مسائل مهم دیگر در سالنهای پرورشی می باشد برای همین جهت معدوم نمودن لاشه ها نیاز به ایجاد گودال نسبتاً عمیق است تا لاشه ها را همراه با آهك و خاك دفن نمود.