موسسه اطلاعات مرغداری - مصاحبه تلاونگ با ریاست هیئت مدیره انجمن صنفی تولید کنندگان جوجه یک روزه

مصاحبه تلاونگ با ریاست هیئت مدیره انجمن صنفی تولید کنندگان جوجه یک روزه

هرگز انجمنی در آمريكا يافت نمیشود كه قيمت جوجه اعلام كند و يا در خصوص صادرات يا واردات با بخش دولتي مكاتبه يا تشكيل جلسه دهد

1-لطفاً تاریخچه مختصری از تشکیل انجمن صنفی تولید کنندگان جوجه یکروزه را جهت آشنائی خوانندگان سایت ارائه فرمائید.
انجمن توليدكنندگان جوجه يكروزه در سال 1373 پس از چند سال بلاتكليفي به لحاظ بازنگري در قانون كار كه به تصويب مجمع تشخيص مصلحت نظام رسيده بود از سنديكاي توليدكنندگان جوجه يكروزه به انجمن صنفي توليدكنندگان جوجه يكروزه تغيير يافت و اساسنامه پيشنهادي جديدي الگوي اقدامات آن شد و ضمن برگزاري مجامع سالانه در سال‌هاي 73،76،79،82،85،88 انتخابات هيئت مديره صورت گرفت .
لازم به ذكر است كه سنديكاي توليدكنندگان جوجه يكروزه در سال 1349 با حضور تعدادي از توليدكنندگان آن زمان در خيابان آزادي- مابين نواب و اسكندري- نبش كوچه افروخته – پلاك 2(فعلي)- طبقه چهارم تشكيل و اولين اعضاء هيئت مديره آن دوره عبارت بودند از:
مرحوم ابراهيم آشتياني ، مرحوم محمدحسين روشن‌ضمير (دام اصیل و مرغداران تهران)، مرحوم امير دانيال‌پور، مرحوم سادات اخوي (بركت)، مرحوم كاظم باقرزاده (مرغك)، دكتر ناصر قفلي (ايران وآلمان)، سيدموسي منتظر امامي (ايران جوجه) كه عمرشان جاويد باد.
دبيران سنديكا و انجمن در طول تاريخ تشكيل آن عبارت بودند از مرحوم آشتياني، مر حوم دكتر بهزادي، آقاي علي‌اكبر عرب‌زاده، مرحوم غلام‌رضا صادقي، آقاي سيدموسي امامي، مهندس سيدمهدي پورسمر، مهندس غلامعلي فارغي، مهندس مصطفي سيدمصطفوي و دكتر حسن مهرباني يگانه.

مرغداري صنعتي و ساختار آن

قبل از سال 1330
مرغداري تقريبا از زمان سيدضياء طباطبائي به مرغداري تبديل شد يعني لانه مرغ به آشيانه مرغ تغيير شكل داد و سپس در دوره اصل 4 ترومن كه تعدادي جوجه اصلاح نژاد شده وارد كشور شده بود مورد استفاده مرغداران آن زمان قرار گرفت.
بعد از سال 1350
دهه شكوفائي مرغداري بود زيرا درآمد حاصل از نفت موجب شد كه رونقي در كشور به وجود آيد و وام‌هاي كلاني براي پروژه‌هاي مورد نياز كشور با سهولت در اختيار متقاضيان قرار مي‌گرفت. بسياري از مرغداري‌هاي صنعتي امروز در دهه 50 شكل گرفت.
بهارش، ايران‌وآلمان، مرغك، زربال، توليپ، سپيدرود، كشت و صنعت مهاباد، سيمرغ، مي‌ني‌مرغ و .....
آنهائي كه در بخش توليد جوجه گوشتي و پرورش مرغ گوشتي فعاليت مي كردند بعضي طرح‌هاي خود را از آمريكا كپي كرده و يا از فروشندگان آمريكائي لوازم مرغداري را خريد كرده بودند.
به عنوان مثال:
شركت سي‌كل (كه مشاركت CAL-MAINE FOODS آمريكا و سيمرغ ايران بود) مزرعه مرغ مادر در زياران و مزرعه پرورش مرغ گوشتي در بوئين زهرا را با ظرفيت توليد روزانه 60 تن گوشت مرغ بنا نهاده بود.
مزرعه بهارش در زميني به وسعت 1000 هكتار و با 16 سالن مرغ مادر و 80 سالن پرورش مرغ گوشتي و كارخانه دان مجهز و كارخانه جوجه‌كشي و كشتارگاه صنعتي در اصفهان احداث شد .
زربال با مزارع پرورش مرغ گوشتي، مادر گوشتي، كشتارگاه و كارخانه دان به بهره‌برداري رسيده بود و حلقه بعدي مزرعه اجداد بود.
اين مجموعه‌ها نشان مي‌داد كه جهت‌گيري صنعت در بخش توليد گوشت مرغ درراستاي زنجيره‌هاي عمودي شكل مي گرفت اما در بخش توليد تخم‌مرغ مرغداري‌هاي صنعتي جهت توليد تخم مرغ جدا از شكل زنجيره بود زيرا ابعاد مرغداري‌ها بسيار بزرگ و فراتر از ظرفيت توليد مرغداري‌هاي توليدكننده جوجه تخم‌گذار بود. الا شركت مرغك كه كه خود داراي مزرعه اجداد و مزارع پرورش مادر تخم‌گذار و كارخانه جوجه‌كشي (ولي توليد تخم‌مرغ بطور مشاركتي) فعال بود.
مزرعه براردارن طباطبائي با توليد 40 تن، برادران جلالي با توليد 30 تن، برادران ميري با توليد 30 تن در روز که از جمله توليدكنندگان بزرگ تخم‌مرغ بودند اما بزرگترين آنها شركت سيمرغ بود كه روزانه 100 تن تخم‌مرغ توليد مي‌كرد.
در همين ايام تعاوني‌ها نيز به تدريج شكل مي‌گرفتند ولی فعاليت آنها محدود به توزیع مواد اولیه ای که دولت در اختیار آنها قرار می داد خلاصه می شد. متاسفانه بسیاری از این تعاونی ها چون فاقد دانش تعاونی بوده و تشکیل آنها صرفا به خواست بخش دولتی صورت گرفته بود اینک که مواد اولیه ای در کار نیست عملا کاری برای انجام دادن ندارند مگر انهائی که از قبل و بر اساس نیاز و خود جوش تشکیل شده بودند که تعداد آنها از سه یا چهار واحد بیشتر نیست.
2-اهداف عمده انجمن چیست؟
هر سازماني از زمان تشكيل براي خود يك ماموريت mission و يك چشم‌انداز visionتعريف ميكنند و اساسنامه سنديكا و انجمن نه به صورت تفكيكي بلكه به صورت كلي اينگونه هدف‌گذاري شده است " حفظ حقوق و منافع مشروع قانوني و بهبود وضع اقتصادي توليدكنندگان كه خود متضمن حفظ منافع جامعه نيز مي باشد".
3-آیا به نظر شما انجمن در دستیابی به اهداف و ایفای نقش و جایگاه واقعی خود موفق بوده است؟
درچارچوب مقررات اساسنامه با توجه به قدمت سنديكا و انجمن و شرح وظائف مندرج در اساسنامه چنانچه بررسي در ادوار مختلف هيئت مديره انجام گردد ، در جهت جذب توليدكنندگان جوجه يكروزه به عضویت ، گسترش و توسعه روابط تشكلي و ارتباط با سازمان هاي دولتي موفقيت حاصل شده است. ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که در مسیر راه همواره گذرگاههای تاريك و مبهمي هم وجود داشته زيرا ساختار صنعت هرگز آنگونه كه بايستي باشد، نبوده و به همين جهت در آسيب‌شناسي از عملكرد و قياس انجمن با تشكل‌هاي همگن در كشورهاي صاحب صنعت مرغداري، متوجه ضعف‌هائي مي‌شويم كه هنوز به قوت خود باقي است. مثلا در آمريكا انجمن‌ها قدمتي حدود 200 سال دارند و تعداد آنها هم در كشورهائي مثل آمريكا كم نيست و شايد هنوز هم انجمن‌هاي جديدي تشكيل شوند اما عمده وظائف آنها به آموزش و تحقيق در زمينه صنعت خلاصه شده و امور اقتصادي به خود توليدكنندگان برمي‌گردد. در عوض آموزش و تحقيق باعث بهره‌وري و دست‌يافتن به عمل‌كردهاي حيرت‌آوری شده است. هرگز انجمنی در آمريكا يافت نمیشود كه قيمت جوجه اعلام كند و يا در خصوص صادرات يا واردات با بخش دولتي مكاتبه يا تشكيل جلسه دهد و به همين جهت برگزاري سمينارهاي علمي و نمايشگاه‌هاي تخصصي و ارتباط با مراكز تحقيقات از جمله مهمترين وظائف انجمن ها بوده و به همين دليل بزرگ‌ترين تا كوچك‌ترين توليدكنندگان صادقانه به عضويت انجمن‌ها درآمده و فعاليت مي‌نمايند. اما در كشور ما به لحاظ ساختار اقتصادي ویژه و منحصر به فرد آن، وظيفه انجمن‌ها در واقع پوششي براي مراقبت از تصميمات اتخاذ شده در بخش دولتي و چانه‌زني‌ها مرتبط با آن می باشد،که بسته به مورد، در بعضی امور موفقيت حاصل و بعضا موفقيتي حاصل نمي گردد.
4- طبعاً انجمن، تامین منافع صنفی اعضاء را همواره مدنظر دارد. با چه محدودیت هائی در انجام این وظیفه روبرو هستید؟
انجمن، در حال حاضر 340 عضو فعال دارد بعضي گله‌هاي در حال توليد بعضي گله‌هاي در حال پرورش و بعضي در حال پاك‌سازي گله‌هاي حذف شده و آماده سازي براي پرورش گله بعدي هستند. در انجمن ما سابقه 550 واحد توليدي وجود دارد يعني 200 واحد ديگر فعال نيستند. چرا؟
در طول 30 ساله اخير علیرغم نگاه حمايتي که دولت به صنعت مرغداري داشته ولی به دلیل سياست‌هاي متغیر كه بنا به شيوه هاي اجرائي كشور عمل نموده ، تنها توانسته در طول اين مدت با گسترش واحدها ، اشتغال زائي نماید و به همين جهت رشد كمي فوق‌العاده‌اي در كشور به‌وجود آمده است .
اگر به آمار رشد صنعت توجه شود ملاحظه می گردد كه :
در سي سال گذشته
پرورش مرغ گوشتي 700 درصد و تعداد واحدها از 3300 به 16000
پرورش مرغ تخم‌گذار 500 درصد و تعداد واحدها از 390 به 1500
پرورش مادر گوشتي 650 درصد و تعداد واحدها از 65 به 350
پرورش مادر تخم‌گذار 100 درصد و تعداد واحدها از 5 به 10
افزايش يافته‌اند
این امر نشان مي‌دهد كه صنعت يك ساختار مجمع‌الجزايري و بلاتكليف دارد. يعني هركس براي خود برنامه توليد دارد در يك زماني به دلخواه خود جوجه‌ريزي مي‌كند و محصول خود را وارد بازار مي‌كند، در چنين ساختاري هميشه بازار تعيين كننده قيمت محصول است و هرگز نمي‌توان ادعا كرد كه قيمت فروش محصول تابعي از تغييرات قيمت تمام شده به‌ اضافه درصدي سود منطقي است و علی القاعده نمی تواند بنا به خواست دولت عمل نماید. اگر چنين بود بيش از 200 واحد از مجموعه كساني كه وارد سرمايه‌گذاري در بخش توليد جوجه شده بودند نمی بایست به دليل شكست اقتصادي از چرخه توليد خارج مي‌شدند.در حالیکه واقعیت موید این امر است.
پس انجمن نتوانسته منافع اعضاء خود را تامين نمايد، بلكه اين بخش دولتي بوده كه با نگاه حمايتي در سال‌هاي ابتدائي انقلاب اسلامي ( به خصوص در دوران جنگ تحميلي) به صنعت رشد داده است. پس از آن نیز با وجود ادعای حمایت از تولید (اما در عمل با حذف یارانه های مستقیم از صنعت) کماکان با کمک ابزار های حاکمیتی عنان اختیار صنعت را در دست خود نگاه داشته است.
5- به نظر شما دلایل نوسان قیمت جوجه یکروزه در ماههای گذشته ناشی از چه عامل یا عواملی بوده است؟ پیش بینی شما در این ارتباط و برای ماههای آتی امسال چیست؟
نوسان قیمت جوجه یکروزه ، از یک طرف به دلیل نوسان قیمت گوشت مرغ و نوسان قیمت گوشت مرغ به دلیل نوسان قیمت سایر اقلامی است که مصرف کننده نهائی با آنها روبرو بوده و از طرف دیگر تغییر قیمت مواد اولیه و سایر مواردی که در تولید تاثیر گذار می باشند (من جمله بیماری هائی که تلفات و ضایعات بیش از حد معمول ایجاد می کنند) در قیمت تولید جوجه تاثیر گذار هستند.‌ در واقع به طور خلاصه می توان گفت هر زمان که تعادل عرضه و تقاضا بهم بخورد نوسان قیمت ایجاد می شود. امروز تولید بر اساس برنامه کفایت دارد اما به نظر می رسد که تقاضا برای جوجه به شدت افزایش یافته و آن هم به دلیل مطلوبیت قیمت گوشت مرغ که آنهم به دلیل افزایش قیمت گوشت قرمز و ماهی که گوشت مرغ جایگزین آنها بوده و در نتیجه افزایش تقاضا برای جوجه، عامل اصلی نوسان قیمت می باشد. متاسفانه در گذشته نه چندان دور عدم اقبال مصرف کنندگان جوجه از سایر آمیخته های موجود در کشور موجب حذف آنها از چرخه تولید گردید و از آنجا که تولید اجداد موجود در کشور تکافوی نیاز داخل را نمی نماید چنین به نظر می رسد که کمبود جوجه وجود دارد. به همین دلیل معاونت امور تولیدات دامی دست اندرکار صدور مجوز واردات تخم مرغ نطفه دار و حتی مجوز واردات جوجه مادر شده است. ان شاء اله بزودی با افزایش تولید جوجه یکروزه قیمت این نهاده متعادل خواهد شد.
6- در پایان ضمن تشکر از امعان نظرتان برای انجام این مصاحبه، لطفاً هرگونه نظرات تکمیلی که طرح آن را برای خوانندگان مناسب میدانید، بیان فرمائید.
صنعتی که به لحاظ مسائل بهداشتی می باید با فاصله دو کیلو متر از هر آبادی یا تاسیسات تولیدی احداث گردد مشتری اول و آخر آن خود احداث کننده است. مرغداری ها عموماً یابصورت حقیقی (فردی یا شخصی ) تاسیس می شوند و یا به شکل حقوقی (شرکت تعاونی یا سهامی) که هیچ گاه نمی توانند وارد بازار سرمایه بورس شوند . از آنجا که مرغداری های موجود سهم عمده و تعیین کننده ای در تولید ندارند ، همیشه مغلوب قیمت تعیین شده در بازار می شوند. به نظر می رسد در وهله اول این مرغداری های کوچک هستند که در زنجیره های بزرگ ادغام شوندتا بدین سان زنجیره ها نقش عمده ای در تولید ایفا نماید و یا خود ، زنجیره بزرگ تولیدی دیگری را بوجود اورند. در این صورت می توانند با تشکیل شرکت های سهامی عام وارد بازار بورس شده و مرغداری ها را از زمین کنده و تبدیل به سهام نمایند. الزام اساسی برای این امر داشتن مرغداری های مدرن با سود جستن از تکنولوژی های جدید در تولید می باشد. مردم یا مصرف کنندگان می توانند سهام دار شده و در فرایند کاهش نوسانات نقش موثری ایفا نمایند. به عنوان یک کارشناس صنعت درخواست می نمایم که صاحب نظران اقتصادی وارد این بحث شده و حتی همایش های متعدد در زمینه اقتصاد صنعت مرغداری با رویکرد فوق برگزار گردد تا در آینده ای نه چندان دور شاهد تولیدی پایدار و کیفیتی مطلوب در بازار داخل و قدم های جدی و همیشگی در حوزه صادرات محصولات طیور برداریم.