موسسه اطلاعات مرغداری - یک تخم‌مرغ و هزار ویتامین

چرا تخم‌مرغ بیشترین حضور را در سبد غذایی خانواده‌ها ‌دارد ؟

تخم پرندگان مختلف از مدت‌ها قبل وارد برنامه ‌غذایی بسیاری از خانواده‌ها شده است. نمونه آن تخم بلدرچین و غاز است، اما تخم مرغ رکوردار مصرف در بین انواع تخم پرندگان است. دلایل متعددی را می‌توان برای این مساله برشمرد؛ از این که با این غذا می‌توان از کوکو تا کیک را تهیه کرد تا به‌صرفه بودن خرید یک شانه تخم‌مرغ در مقایسه با خرید یک بسته تخم سایر پرندگان. اما به غیر از آن دلایل محکم‌تری هم وجود دارد؛ دلایل تغذیه‌ای. اگر همین حالا بخواهید چند دلیل برای آن ذکر کنید که چرا هنوز تخم‌مرغ را از سبد غذایی‌تان خارج نکرده‌اید، به کدام موارد اشاره خواهید کرد؟

1‌ـ پروتئین زیاد: هر دانه تخم‌مرغ که وزنی تقریبا برابر با 50 گرم دارد، حاوی 6 گرم پروتئین حیوانی است. به همین دلیل مصرف یک روز در میان تخم‌مرغ می‌تواند نیاز بدن را به پروتئین تا حد زیادی برطرف کند. بنابراین می‌توانید به جای مصرف گوشت و دیگر منابع پروتئینی این خوراکی را جایگزین کنید تا گوشت کمتری استفاده کنید.

2 ـ آهن فراوان: هر دانه تخم‌مرغ حاوی 3 درصد آهن است که بیشترین مقدار آن در زرده تخم‌مرغ ذخیره شده است. بنابراین با خوردن تخم‌مرغ، بخش عمده‌ای از نیاز بدن به این عنصر مهم تامین می‌شود. به همین دلیل یکی از خوراکی‌های توصیه‌شده برای نوزادانی که بتازگی مصرف غذای کمکی را شروع می‌کنند، خوردن تخم‌مرغ است. به این ترتیب، از همان دوره کودکی ذخیره آهن آنها افزایش مناسبی می‌یابد. اگر همراه با تخم‌مرغ موادغذایی حاوی ویتامین C مصرف کنید، امکان جذب آهن افزایش می‌یابد. بنابراین همراه تخم‌مرغ، کمی لیموترش یا چند حلقه گوجه‌فرنگی میل کنید تا ساندویچ تخم‌مرغ شما مقوی‌تر و کامل‌تر شود.

3 ـ انواع ویتامین: در هر دانه تخم‌مرغ ویتامین‌های متعددی وجود دارد که هرکدام ویژگی‌های تغذیه‌ای خاص خودش را دارد از جمله:

ویتامینB2 : این ویتامین که آن را به نام ریبوفلاوین هم می‌شناسید به تجزیه موادغذایی و تامین انرژی بدن کمک می‌کند. در صورت کمبود این ویتامین در بدن افت انرژی پدید می‌آید. علاوه بر آن با تجزیه ناقص مواد غذایی ترکیب‌های غذایی مهمی که باید در بدن دریافت و جذب شوند، دفع می‌شود و همین فرآیند بدن را دچار کمبود بعضی از املاح و ویتامین‌ها می‌کند.

ویتامینB12: نام دیگر این ویتامین کوبالامین است. دریافت این ویتامین برای عملکرد گلبول‌های قرمز خون ضروری است. در نبود این ویتامین فرد مستعد کم‌خونی، اختلال در انتقال اکسیژن و موادغذایی به سلول‌ها می‌شود. بنابراین این بار به جای آن که برای تامین انرژی مورد نیاز بدن آمپول B12 بزنید، یک عدد تخم‌مرغ بخورید.

ویتامین A: این ویتامین را به نام رتینول هم می‌شناسید. خوردن مواد غذایی حاوی این ویتامین مانع از آسیب به شبکیه چشم می‌شود. این نکته بویژه برای افرادی که به هر دلیل شبکیه چشم آنها دچار مشکل است، ضروری است.

ویتامین E: نام دیگر این ویتامین توکوفرول است. ویتامین E یکی از انواع آنتی‌اکسیدان‌هاست. بنابراین مصرف آن می‌تواند رادیکال‌های آزاد، یعنی عامل ابتلا به انواع سرطان‌ها، را از بین ببرد. از سوی دیگر این ویتامین نقش محافظتی دارد و بافت‌ها و سلول‌ها را از تخریب و آسیب ناشی از سوخت‌وساز بدن و مواد زائد ایجادشده در اثر این سوخت‌وساز حفظ می‌کند.

ویتامینD: هر دانه تخم‌مرغ حاوی 11 درصد ویتامین D است. با توجه به این که معمولا بدن همه افراد، بویژه خانم‌ها، در معرض کمبود ویتامین D قرار دارد، مصرف موادغذایی حاوی ویتامین D مانند تخم‌مرغ ممکن است مانع از ابتلا به این کمبود شود. اگر همراه با خوردن این خوراکی عالی، کمی هم پیاده‌روی کنید، ویتامین D و کلسیم بهتر جذب شده و هم تخم‌مرغ خورده‌شده راحت‌تر و بهتر هضم می‌شود.

4 ـ املاح به میزان نیاز: تخم‌مرغ علاوه بر این که حاوی مقدار زیادی ویتامین است، مقدار زیادی املاح هم دارد. به همین دلیل مصرف آن نیاز بدن به این گروه از عناصر را هم برطرف می‌کند.

سدیم: بدن نیازمند حد مناسبی از سدیم است. این عنصر برای تنظیم عملکرد پمپ سدیم ـ پتاسیم ضروری است و باعث می‌شود قلب مانند ساعت کار کند.

پتاسیم: یکی از راهکارهای آرامش اعصاب، مصرف مواد غذایی حاوی پتاسیم است. دریافت این عنصر باعث می‌شود قلب و اعصاب هم به‌درستی کار کنند. دلیل آن نیز دخالت این عنصر در انتقال پیام‌های عصبی است.

روی: یکی از دلایل ریزش موی سر، کمبود روی است. از طرفی کمبود آن باعث ضعف دستگاه ایمنی می‌شود و بدن مستعد ابتلا به انواع بیماری‌ها خواهد شد.

فسفر: برای حفظ سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها، فسفر بسیار مهم است. وجود آن باعث کمک به جذب کلسیم نیز می‌شود. اگر فسفر موجود در تخم‌مرغ را در کنار 2 درصد کلسیم موجود در این خوراکی بگذاریم، خواهیم دید که با خوردن تخم‌مرغ، چهار ستون بدن سالم می‌ماند.

ید: مقدار ید موجود در تخم‌مرغ زیاد نیست، اما همین مقدار اندک هم برای بهبود عملکرد غده تیروئید و جلوگیری از ابتلا به مشکلات غده تیروئید مناسب است.

5 ـ اسید آمینه: واحد سازنده پروتئین اسید آمینه است. در ابتدای مطلب نیز توضیح دادیم که تخم‌مرغ حاوی پروتئین است، اما اسید‌های آمینه موجود در تخم‌مرغ ضمن تامین نیاز بدن به اسید آمینه، به طور اختصاصی برای عضله‌سازی مناسب هستند. به همین دلیل افرادی که در رژیم غذایی‌شان به طور متعادل تخم‌مرغ میل می‌کنند، ساختار عضلانی مناسبی دارند.

پخته بخورید

یکی از بیماری‌های شاخص در اثر مصرف تخم‌مرغ خام یا نیم‌پز، سالمونلاست. بنابراین از این نظر توصیه می‌شود تخم‌مرغ را خوب بپزید و بعد آن را میل کنید، اما تاکید بر مصرف تخم‌مرغ پخته دلیل دیگری هم دارد؛ با پختن تخم‌مرغ، هضم آن آسان می‌شود. بنابراین بهترین شیوه مصرف تخم‌مرغ پختن و سپس نیمرو است. این نکته بویژه برای کودکان، زنان باردار و شیرده و سالمندان نکته بسیار مهمی است.

مراقب کلسترول باشید

تخم‌مرغ با وجود همه ویژگی‌های تغذیه‌ای، یک اشکال بزرگ دارد و آن کلسترول بالای آن است. البته این بیشتر برای افرادی که مبتلا به کلسترول بالا هستند، مساله‌ساز است. هر دانه تخم‌مرغ که حدود 50 گرم وزن دارد، 78 کیلوکالری انرژی دارد و حاوی 187میلی‌گرم کلسترول است. به همین دلیل مصرف این خوراکی ممکن است باعث بروز مشکل کلسترول بالا شود.

نشسته ‌نگه دارید

شاید تنها خوراکی که همیشه توصیه می‌شود آن را نشسته داخل یخچال بگذارید، تخم‌مرغ باشد. به این دلیل که روی سطح تخم‌مرغ یک لایه محافظ وجود دارد که با شستن تخم‌مرغ این لایه از بین می‌رود و مستعد ابتلا به آلودگی می‌شود. بنابراین بدون آن که آنها را بشویید، در یخچال بگذارید.

بهتر است تخم‌مرغ‌ها با جعبه دردار را خریداری کنید تا خطر آلودگی محیط یخچال نیز کاهش یابد.

مهتاب خسروشاهی/ کارشناس علوم و صنایع غذایی